فصل اول

ویژگی جغرافیایی استان مرکزی و آشتیان

1-1           پیشگفتار

زندگی روستایی د رایوان سابقه قدیمی دارد و روستائیان همیشه نقش مهمی در تاریخ این مملکت داشته اند اما آن گونه که باید شناخته نشده اند بررسی و شناخته نشده اند بررسی و شناخت زندگی روستائی از چند جنبه حائز اهمیت است: اول آنکه روستائیان از فرهنگ و سنت های نیاگان خود پاسداری می کنند دوم آنکه زندگی روستانشینی شکلی از سازگاری اجتماعی فرهنگی با محیط طبیعی زندگی است .سوم آنکه مردم روستا از لحاظ اقتصادی قابل توجه هستند.زیرا روستائیان از زمانهای گذشته تا حال هر ساله مقداری مواد غذایی پوست و غیره به شهر عرضه می کردند و از این طریق مقداری از نیازهای اقتصادی آنها جبران می شود ولی امروز روستا که به عنوان محور و بستر توسعه کشاورزی بود به صورت مصرفی در آمده است . ما می دانیم درصدی از جمعیت ایران را روستائیان تشکیل می دهند و به عنوان کلید بسیاری از مسائل و مشکلات اقتصادی و اجتماعی جوامع می باشند و ما برای این که بتوانیم کمک ناچیز به روستائیان کنیم که از حالت مصرفی بیرون آیند برای رسیدن به این هدف مستلزم شناخت صحیح و اصولی روستا داریم.

      (         ) روستا گنجینه ای ناپیدا از اندوختها و تجارب سنتی و شفاهی را باخود دارد. روستا مهدوز ارگاه جمع کثیری از فرزانگان و اندیشمندان این  مرز وبوم است.و چه بسیاری خردمندان و ادبایی که سراز بستر خاک روستا نه داشته اند روستا محل و بستر شهرها و امر شهرهای امروز است اما متحیر گوشه عزلت گزیده و تنها نظاره گر موج عظیم صفت ومندرنیزه است. روستای نادر آباد در شهرستان آشتیان از استان مرکزی قرار دارد و دارای آب و هوای نیمه بیابانی و خشک است و اقتصاد همین روستا برپایه کشاورزی می باشد و دارای پیشینه تاریخی غنی می باشد و بر ماست قبل از آنکه همین عناصر و مجموعه های فرهنگی در امواج فرهنگی بیگانه و مدرنیزه غرق شود و به ثبت و ضبط آنها بپردازیم و آن را به صورت طبیعی به نسلهایبعدی انتقال دهیم و در این رهگذر از علم مردم شناسی و مردم شفاری یاری می طلبیم. زیرا رسالت اصلی این علم همانا بررسی و مطالعه فرهنگ و سنت هاست. کلودلون اشتروس در تمرین مردم نگاری (Ethnogrophic ) می نویسد : «مردم نگاری شامل مشاهده و تحلیل گروهای انسانی است که هر یک جداگانه و با توجه به ویژگی های خاص آنان در نظر گرفته شد. می باشد  و هدف از آن انعکاس هر چه درست تر جریان حیات  هر یک از آنان است و حال آنکه مردم شناسی اسناد و مدارک حاصل از مردم نگاری را در جهت انجام مقایسه ها مورد استفاده قرار می دهد.(بیرو،1386،ص121)

پس در مردم نگاری مقصود پژوهشگر جمع آوری هر چه بیشتر ابزار ومصالح مادی تحقیق در یک بعد زمانی و مکانی مشخص است و باید آن را در یک گستره وسیع انجام دهد از این دوواژه ژرفانگرد پنهانگر در مورد درویش پژوهش در مردم نگاری به کار می رود.

2-1 موقعیت جغرافیای استان مرکزی

شهرستان اراک مرکز استان مرکزی ایران است که نسبت شهرنشینی در شهرستان اراک بیشتر از متوسط استانی بوده است.به طوری که این نسبت در سال 1375 درشهرستان اراک 27/66 درصد و درکل استان 09/57 درصد بوده است .این نسبت  طی دوره (ساله 75-1365) همواره در حال افزایش بوده است.چنانکه در سال 1365 برابر62/56 درصد جمعیت شهرستان اراک درمناطق شهری ساکن بوده اند. تراکم نسبی جمعیت شهرستان اراک براساس آخرین تقسیمات سیاسی- اداری و محاسبات این مشاور درسال 1375. 1/82 نفردر کیلومتر مربع بوده است.(تصویر شماره 1)

استان مرکزی دارای 8 شهرستان می باشد که شهرستان آشتیان یکی از شهرستان های این استان محسوب می شود.(آشتیانی ،1375،ص 3) (تصویر شماره 2)

3-1 ویژگی جغرافیایی آشتیان

شهرستان آشتیان با وسعتی حدود1236 کیلومتر مربع مساحت 2/4 درصد از مساحت کل استان مرکزی را دارا می باشد که بین 50 درجه و 1 دقیقه طول شرقی و 34 درجه 32 دقیقه عرض شمالی واقع شده است این شهرستان در نیمه شرقی وحدوداً در مرکز استان مرکزی واقع شده است که در واقع واسط بین دو استان مرکزی وقم است. همسایگان این شهرستان حدوداً از شمال به تفرش و ازجنوب به اراک واز جنوب شرقی به دلیجان و ازغرب به استان تهران و قم محدود شده است. ارتفاع آن از سطح دریای آزاد 2120 متر و مرتفع ترین نقطه آن قله شمالی آهو با ارتفاع 2750 متر و پست ترین نقطه مزرعۀ مهربان با ارتفاع 1950 متر از سطح دریا می باشد.

4-1 اقلیم آب و هوا

آشتیان به علت ارتفاع نسبتاً زیاد از سطح دریا دارای زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل است. طول دوره سرما،از اوایل آذر تا اواسط فروردین ادامه پیدا می کند. میانگین دمای سالانه این شهر ،7/11 درجه و میزان بارندگی از 200 تا 250 میلی متر در سالهای مختلف متغیراست.( آشتیانی ،1375: ص 14-17)

5-1 جفرافیایی تاریخی

در منابع تاریخی از آشنیان به نامهای دیگر نیز یاد شده است . ناحیه ای که امروز شهرستان آشتیان به شمار می آید تقریباً همان سرزمینی است که درمتون کهن (وّره)[1] نامیده شده است. آقای آشتیانی در این بار گفته است که درکتاب البلدان (از کهن ترین ماخذ در این باره که در حدود سال 280  ه ق. تالیف گشته است) اشاره شد که از مندرجات کتب جغرافیای ایران چه آنهای که در قرون گذشته توسط جغرافیا نویسان اسلامی ایرانی نوشته شده اندو چه آنهایی که توسط غیر ایرانی ها به رشته تحریر در آمده اند مانند مختصرالبلدان این فقیه همدانی و صوره الارض ابن حوقل بغدادی و حدود العالم و تاریخ تم ،چنین دریافت می شود که محدوده شهرستان کنونی آشتیان جزء ناحیه کوهستانی پهناوری بوده است که یونانیان آن ناحیه را «مدیا» و جغرافی نویسان اسلامی آنرا جبل یا جبال یا ایالت  خوانده اند. مندرجات کتاب این فقیه نویسنده مختصر البلدان حاکی از آن است که آبادی های واقع در منطقه آشتیان ،تفرش و فراهان در سده های نخستین هجری قمری و دست کم تا اواخر قرن سوم از متعلقات همدان بوده اند.(آشتیانی ،1375 ف ص 13-14)