فصل اول :                                                        1

 مقدّمه                                                                       2

 بیان مسأله                                                                    4

 اهمیت و ضرورت مسأله                                                      7

 اهداف تحقیق                                                             9

 فرضیه تحقیق                                                               9

 تعاریف واژه ها و اصطلاحات                                    10

 فصل دوم :                                                 11

 استرس چیست؟                                             12

 راه های غلبه براسترس                                             15

 تعریف فشار روحی                                                15

 انواع فشار روحی                                           16      

 فشار روحی منفی                                    18

 عوامل استرس زا                                              21

 شیوه های کاهش فشار روحی                                   25

 حمایت و پشتیبانی دیگران                                 26

 مُنحرف ساختن حواس و توجه                                   27

 استرس در روابط ازدواج                                   27

 نقش ازدواج در سلامت روان جوانان                            33

 هشت راه مقابله با استرس                             42

فصل سوم :                                                       

 روش تحقیق                                              43

 جامعه                                                45

 حجم نمونه                                  46

 روش آماری                                                     46
فصل چهارم :                                                 48

 نمرات خام استرس 80 دانشجو از 23 – 0                      49

 جدول شماره 1 ، نمرات استخراج شده استرس                 49      

 جدول شماره 2 ، تعداد دانشجویان در هر طبقه استرس با درصد   50

 جدول شماره 3 ، جدول کامل نمرات                       52

 نمودار شماره 1                                        53

 نمودار شماره 2                                                   54      

 جدول محاسبه 2 K کای دو                                   55

 تحلیل آماری                                               56

 فصل پنجم :                                      59

 نتیجه گیری                                    60

 مشکلات و محدودیت های تحقیق                   65

 پیشنهادات و توصیه ها                                     67

 منابع و مآخذ                                        68

 ضمائم و پیوست ها.                                        70


مقدمه :

 «اِنَّ الاِنسانَ لَفی خُسر» «بدرستیکه انسان همواره در زیانکاری است»

 (قرآن کریم)

 از آغاز خلقت و استقرار آدمی بر روی کرۀ زمین خاکی تا به امروز همواره بشر گرفتار بیماری، ترس، مرگ و تباهی و رنج و جنگ و گرفتاری و اختلال و آسیب های محیطی و اجتماعی بوده و هست.

 تهدیدات طبیعی و محیطی و بیماریها همواره انسان ها را تهدید می کرده و می کند. و فقط این مشکل تهدیدات است که تغییر پیدا کرده است.

 اگر در میلیونها سال پیش انسانهای غارنشین از ترس حیوانات درنده به بالای درخت ها و غارها پناه می بردند. امروزه بشر از ترس بمب های شیمیایی به زیرزمین ها و کانال های غیرقابل نفوذ پناه می برد.

 اگر در گذشته از خطر زلزله و سیل و طوفان و سرما در غارها و پوست حیوانات و شکاف کوه ها پناه می برده است.

 امروزه از وسایلی نظیر خانه های ضدزلزله و لباس های ضد سرما و دستگاه های پیش بینی کننده طوفان و ... پناه می برد.

 و اگر در گذشته از ترس بیمار و مرگ به دعا و سحر و جادو پناه می برد امروزه به واکسن و شناخت ویروس ها و مبارزه با آنها اهتمام می کند.

 امّا زندگی انسانها در دنیای امروزی فقط ترس از زلزله و طوفان و بیماری و مرگ معنی پیدا کند. امروزه جهان و زندگی آدمی آنچنان پیچیده و متنوع شده که حتّی از شادیهای گذشته و سنّت های حسنه دیرین و مواهب گذشته که امروزه به صورت ازدواج و غذا و فرزند و علم و دانشمند و فنون و غیره تجلّی پیدا کرده است نیز می ترسد.

-        امروزه جوانان از ازدواج می ترسند ؛

-         امروزه انسانها از علم می ترسند ؛

-         امروزه از دانش و انفجار اطلاعات هراسان هستند ؛

-         امروزه از افزایش غذا نگران هستند ؛

هرگونه نامتعادلی در زندگی انسان امروزی باعث ترس و تنش و استرس او شده است.

*   اگر ازدواج دیر تحقّق پیدا کند، چه می شود؟

*   آیا شوهر آینده به او سرکوب نمی زند؟

*   آیا فامیل و بستگان در مواقع ضروری او را تحقیر نمی کنند؟

*   اگر همسر او عصبی باشد چه عاقبتی در آینده او رقم می خورد؟

*    چگونه می تواند روابط نامشخص همسر آینده را تحمّل کند؟

*    چه ضمانتی برای سازگاری اخلاقی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی همسر آینده وجود دارد؟

*    فرزندان من چگونه خواهند بود؟

*    آیا انتظارات و خواسته های مرا برآورده می کنند؟

*    آیا در دام اعتیاد و بزهکاری و گناه و آسیب های اجتماعی نمی افتند؟

*    چه ضمانتی بر ادامه زندگی سالم من و همسرم در آینده وجود دارد؟

بیان مسأله :

سرتاسر زندگی همۀ انسانها مملو از غم و غصّه ها و شادیها و کامیابی هاست. و معمولاً هیچ فردی از آحاد اجتماعی را نمی توان یافت که در جهان امروزی کاملاً خوشبخت و سعادتمند باشد.

 ممکن است یکی ثروت زیادی داشته باشد و همۀ امکانات مادّی برای او فراهم باشد ولی از داشتن یک نوع بیماری که قادر نیست غذاهای ملّون بخورد و مسافرت های دور انجام بدهد و فعالیت های زیادی انجام دهد در رنج است.

 ممکن است فردی همۀ امور زندگی اش سازگار و فراهم شده باشد ولی فرزندش از عقب ماندگی ذهنی برخوردار باشد.

 ممکن است فردی همه سعادت های دنیایی را داشته باشد. ولی از لحاظ شخصیتی فرد بدبین باشد.

 و یا همۀ امکانات و زیبایی ها و ثروت و مقام و موقعّت را داشته باشد ولی در زندگی زناشویی بی اعتماد و بدبین به همسرش باشد.

 و اگر کسی از این رفتارها در زندگی شخصی داشته باشد. شعاع و گرفتاری آنرا درک می کند که حتّی از فقر و بدبختی مادی بسیار سنگین تر می باشد.

 از طرف دیگر ازدواج و انتخاب همسر از جمله اساسی ترین ورکین ترین ارکان زندگی هر فردی از آحاد اجتماع است و اگر از هر جوان دختر و پسری سؤال شود که در آینده چه آرزوی دارید؟

 قطعاً پاسخ می دهید که آرزو دارم همسر سازگار و دلخواهی برای خود پیدا کنم. و اگر درس می خواند به خاطر تأمین آینده همین زندگی است[1].

 و اگر تجارت می کند و کار و فعالیت و تلاش دارد بخاطر تأمین آینده زندگی زناشویی و ادامه زندگی و سعادت و موفقیت دنیوی و اُخروی است. اصولاً جنب و جوش و تلاش انسانها در همۀ عرصه های زندگی کودکی و نوجوانی و جوانی و میانسالی و کهنسالی برای اداره زندگی و برخورداری از یک زندگی متین و سرافراز و آینده ساز و مطمئن و سازگار و مقبول و خداپسند و مخلوق پسند و دل پسند است. و اگر کوچکترین رخنه و دشواری در زندگی زناشویی حاصل شود، اساس و ارکان زندگی دچار تزلزل می شود.

 امروزه حتّی مباحث مراسم قبل از ازدواج نظیر مهریه ها در اولین قدم زندگی باعث حبس همسران و جدایی زنان از آنها در ایران خودمان شده است.

 به همین دلیل دانشجویان رشته راهنمایی و مشاوره در انتخاب همسر آینده و موارد قبل از ازدواج دچار استرس هستند و اگر کسی عنوان کند که استرس ندارد طبعاً دروغ گفته است. ولی ممکن است که سطح و میزان این استرس از خیلی پایین تا خیلی بالا متغّیر باشد.

 عواملی که در استرس قبل از ازدواج دانشجویان دختر رشته مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر می توان شمرد عبارتند از :

 1 ) عدم شناخت از مردان و همسران و خواستگاران احتمالی با تّوجه به فرهنگ خاص ملّی و مذهبی که در گذشته و نسبتاً درحال حاضر داریم ؛

 2 ) باورهای غلط خانواده در مسایل مالی آینده خواستگاران ؛

 3 ) شرایط سخت زندگی امروزی و وابستگی فرزندان به خانواده ها و اطاعت بی چون و چرای از آنها حداقل در اغلب موارد ؛

 4 ) عدم اشتغال و زمینه های شغلی که خودبخود نوعی مناسب و هماهنگی در میان دانشجویان و خواستگاران را رقم می زند ؛

 5 ) بالا رفتن سن ازدواج بخصوص در میان دختران ؛

 6 ) بی میلی و عدم علاقه پسران به ازدواج به خاطر مشکلات ذکر شده ؛

 باعث شده که در این تحقیق استرس قبل از ازدواج در میان دانشجویان رشته مشاوره و راهنمایی دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر را ارزیابی نماییم.