توضیحات:

مقدمه:
 یکی از مسائل بسیار مهم و در خور توجهی که در فصل تابستان ذهن والدین و مربیان را به خود مشغول می دارد، فرارسیدن اوقات فراغت دانش آموزان است و این که با این زمان طولانی اوقات فراغت دانش آموزان است و این که با این زمان طولانی اوقات فراغت چه باید بکنند و چه تمهیداتی بیندیشند تا کمتر مورد اعتراض فرزندان قرار بگیرند، زیرا عده ای از آنها در این ایام مدام به والدین می گویند : حوصله ما سر می رود ما را جایی ببرید و برای ما مشغولیتی فراهم کنید. از طرف دیگر در خانواده هایی که فرزندان متعددی دارند، معمولاً میزان اصطکاک بین آنها افزایش می یابد و وجود درگیری ها و ضرب و شتم ها و نیز انجام تنبیهات بدنی توسط والدین، فضای خانه را ناامن و مشکل آفرین می کند و گاه حضور بیش از اندازه فرزندان در فضای کوچه که با نظارت(CONTROL )  کمتر والدین همراه است، موجب فراگیری رفتار نامطلوب شده، بدآموزی های ناشی از حضور افراطی در کوچه و خیابان دردسرهای تازه ای برای والدین فراهم می نماید. گاهی متعاقب این حضور طولانی شاهد بروز بزهکاری ها در برخی از دانش آموزان در دوره تعطیلات تابستان هستیم.

 اینک سوال این ست که به منظور افزایش بهره وری توانمندی های فرزندان و نیز پربار ساختن اوقات فراغت آنان باید به چه روش هایی متوسل گردید و چه نوع تمهیداتی اندیشید تا شاهد رشد و شکوفایی هرچه بیشتر فرزندان این مرز و بوم اسلامی و نیز کاهش بزهکاری ها در سطح جامعه و به ویژه در میان نوجوانان بوده، مسیر تعالی آنان را هموار سازیم؟

 «به من بگویید اوقات فراغت خود را چگونه می گذارنید تا بگویم که هستید و فرزندان خود را چگونه تربیت می کنید. »              (فرانسیس دوکه)

 در عصر حاضر مقوله اوقات فراغت از چنان اهمیتی برخوردار است که اکثر جوامع برای بهینه سازی این زمان، تمامی امکانات نرم افزاری و سخت افزاری خود را به کار می گیرند. بنابراین ابتدا به معنای فراغت می پردازیم.

فراغت به معنای فرصت هایی است که انسان در آن عهده دار هیچ نوع کار موظفی نباشد. به این معنی که فرد فارغ از قید زمان و تعهدات حرفه ای به آن چه دلخواه اوست، می پردازد. به عبارت دیگر آزادی از الزام در فعالیت ها یکی از ویژگیهای برجسته اوقات فراغت محسوب می شود. از جمله شاخص های دیگر آن کمرنگ شدن میزان کنترل اجتماعی است. نکته ای که در این جا قابل بررسی می باشد این است که ملاک های فوق – نبود الزام و کمرنگ شدن کنترل اجتماعی – می توانند عملکردی دوگانه داشته باشند. به این معنی که از طرفی ذهن فراغتی یافته، امکان خلاقیت فراهم می شود و از سویی دیگر به علت کاهش نظارت اجتماعی زمینه بروز ناهنجاری ها ایجاد می گردد. تامل در این موارد ما را متوجه اهمیت و ضرورت کیفیت گذران اوقات فراغت می سازد، به طوری که می توان گفت صرفنظر از سایر عوامل موثر تربیتی، گرایش افراد به هر یک از این دو سو تابعی است از نحوه گذراندن اوقات فراغت آنها بر این اساس هدایت و غنی سازی اوقات فراغت از طریق برنامه ریزی دقیق می تواند به هدایت این فرصت ها به سمت سلامت روانی و خلاقیت افراد بینجامد و چنانچه تمهیدات ضروری برای آن اندیشیده نشود منجر به چالش ها و آسیب های اجتماعی خواهد شد.

 معنای اوقات فراغت :

 چنانچه از گروهی از مردم که به شکل تصادفی برگزیده شده اند بپرسیم که نظرتان درباره اوقات فراغت چیست؟ پاسخ های متفاوتی می دهند. عده ای ممکن است بر این باور باشند که اوقات فراغت مدت زمانی است که پس از انجام کار یا انجام وظایف و مسئولیت ها باقی می ماند. عده ای دیگر ممکن است به فعالیت های خاصی نظیر تماشای تلویزیون، شرکت در فعالیت های ورزشی، صرف غذا در بیرون از منزل، باغبانی یا هزاران نوع فعالیت دیگری که ممکن است برای آنان جالب باشد اشاره کنند. افزون بر این موارد، ممکن است افراد دیگری به تجربیات، یا کیفیت های خاصی توجه داشته باشند، یعنی موقعیت های ویژه ای که ایام فراغت برای آنان فراهم می آوزد تا بتوانند هر کاری که دوست دارند انجام بدهند. بنا به سلیقه خود تفریح و ورزش کنند و اموری را تجربه کنند که در اوقات دیگر زندگی برایشان امکان پذیر نباشد. عده ای نیز ممکن است اوقات فراغت را موقعیتی برای آرمیدن و جبران خستگی ناشی از کار و نوش دارویی برای گریز از فشارها و تنش ها و رهایی از بار زندگی مدرن به شمار آورند.

 تنوع این پساخ ها نشان می دهد که اوقات فراغت برای افراد مختلف، معانی گوناگونی دارد و دیگر این که این جنبه از تجربیات زندگانی آدمی بس پیچیده است، اما می توان اجمالاً اوقات فراغت را به عنوان بازمانده وقت (اوقات غیرموظف) و نیز به عنوان فعالیت (ACTIVITY) مانند تماشای تلویزیون و به عنوان عملکرد ( یعنی انجام اعمالی مفید برای اشخاص و به طور خاص برای جامعه ) یا به عنوان آزادی عمل درنظر گرفت[1].