فصل اول:  ماهیت روانشناسی و رویکردهای آن

پنج مسئله عمده كه در حوزه بررسي هاي روان شناسان قرار دارد عبارتند از:

خاستگاه هاي ديد گاه هاي روان شناسانه

ديدگاه هاي جديد موجود در روان شناسي

روش هاي پژوهش در روان شناسي
وضع فرضيه

روش مشاهده- آزمایش- همبستگی

فصل دوم و سوم:

خواص نورون‌ها

قسمت‌هاي مختلف نرون

انواع نرون‌ها با توجه به كاركرد كلي‌شان

 سلول‌هاي گليال

عصب رسانه و گيرنده‌هاي عصبي

بخش‌هاي دستگاه عصبي

دستگاه كناره‌اي مغز

مخ

عدم تقارن در مغز

تخصص يافتگي نيمكره‌ها

دستگاه عصبي خودكار

دستگاه غدد درون ريز

عوامل وراثتي موثر بر رفتار

كروموزوم ها و ژن ها

مطالعات وراثتي رفتار

فصل سوم: رشد رواني

تعامل طبيعت با تربيت

مراحل رشد

قابليت‌هاي نوزادان

بينايي نوزادان

شنوايي نوزادان

چشايي و بويايي در نوزادان

يادگيري و حافظه

رشد شناختي در كودكي
نظريه اي مرحله اي پياژه

نظريه استدلال اخلاقي لورنس كُلبرگ

نقد پياژه
 بقاي شيء

شخصيت و رشد اجتماعي
مزاج

رفتار اجتماعي كودك

دلبستگي

سنخ پذيري جنسي

نظريه مرتبط با هويت جنسگونه و سنخ پذيري جنسي

رشد پس از دوران كودكي

فصل چهارم

خواص مشترك حواس گوناگون

قسمت هاي مختلف دستگاه بينايي

آرايش انواع سلول هاي شبكيه

ظاهر رنگي اشياء

كور رنگي

شنوايي

درك شدت صوت و ارتفاع آن

اهميت بويايي از نظر تكاملي

درك شدت و كيفيت بو

چشايي

قسمت‌هاي مختلف چشايي

فشار، دما و درد

فصل پنجم: ادراك

تقسيم كار در مغز
دستگاه‌هاي شناسايي و تعيين محل

درك فاصله

درك حركت

توجه

فصل ششم: هوشیاری

جنبه ‌هاي مختلف هوشياري(آگاهي، شعور)

خودآگاهي،خاطرات پيش‌آگاهانه، ذهن ناخودآگاه

تجزيه
فرايند‌هاي خودبه‌خودي

خواب و  رويا
مراحل خواب

اختلالات خواب

اختلالات خواب

مواد روانگردان

مواد توهم‌زا

مراقبه

تاثير هاي مراقبه

القاي خوابواره

پديده هاي فرا رواني

فصل هفتم: یادگیری

ديدگاههاي مربوط به يادگيري

شرطي شدن و تحمل مواد

پيش بيني پذيري و عوامل شناختي

پيش بيني پذيري و هيجان

مدل رسكولار - واگنر

محدوديت هاي زيستي
رهيافت كردار شناختي

مبناي عصبي يادگيري

شرطي سازي فعال

قانون اثر

آزمايش هاي اسكينر

شكل دهي به رفتار

چهار نوع برنامه مختلف تقويت

شرطي سازي بيزار گونه

يادگيري پيچيده
نقشه شناختي و مفاهيم انتزاعي

يادگيري پيچيده
بصيرت آموزي

فصل هشتم: حافظه

خصوصيات حافظه و مباني زيستي آن

سه مرحله حافظه

حافظه كوتاه مدت و بلند مدت

موقعیت دم اسبي(هيپوكامپ)
براي حافظه در مغز

انواع حافظه براي انواع اطلاعات

عوامل هيجاني دخيل در فراموشي

بهبود حافظه

روشPQRST

پاورپوینت کتاب زمینه روانشناسی هیلگارد و اتکینسون ترجمه دکتر براهنی و همکاران
این فایل پاورپوینت روانشناسی هیلگارد ۱ و ۲ که همه فصل های هر دو جلد کتاب (هیفده فصل) را در بر گرفته و شامل ۳۴۰ اسلاید می باشد.

بخش اول روانشناسی کوششی علمی و انسانی
فصل اول: ماهیت روانشناسی ( دکتر براهنی )
تعریف روانشناسی Psychology
روانشناسی را می توان چنین تعریف کرد : بررسی علمی رفتار و فرایندهای ذهنی . این تعریف موضوعهای بسیار متنوعی را دربرمی گیرد ، چنانکه از چند مثال و نمونه های زیر برمی آید:

• آسیب مغزی و بازشناسی چهره ها
• نسبت دادن ویژگی ها به افراد
• یادزدودگی کودکی
• چاقی
• اثر برنامه های پرخشونت رسانه ها بر پرخاشگری کودکان

خاستگاههای تاریخی روانشناسی
خاستگاههای تاریخی روانشناسی رامی توان تا فلاسفه بزرگ یونان باستان پی گرفت . مشهورترین آنان سقراط ، افلاطون و ارسطو بودند . سؤالات بنیادین آنان در باب زندگی عبارت بود از :
هشیاری چیست ؟
آدمیان ذاتاً منطقی هستند یا غیر منطقی ؟
آیا چیزی به نام انتخاب آزاد وجود دارد ؟
این پرسشها با ماهیت ذهن و فرایندهای ذهنی و روانی سروکار دارند که از عناصر اصلی رویکرد شناختی در روانشناسی محسوب می شوند .
بقراط ( پدر پزشکی ) علاقه وافری به فیزیولوژی داشت و مشاهدات مهمی در زمینه کنترل مغز بر اندامهای بدن انجام داد . آن مشاهدات زمینه ساز رویکرد زیست شناختی در روانشناسی است .

همچنین ببینید : سوالات طبقه بندی شده روانشناسی هیلگارد همراه با کلید

فطری نگری در برابر تجربه گرایی
آیا تواناییهای آدمیان فطری (طبیعت) است یا از طریق تجربه (تربیت) کسب می شود ؟
دیدگاه فطری نگری معتقد است که آدمیان با گنجینه ای از دانش و توان فهم واقعیت زاده می شوند. یعنی دانش و فهم آدمی از طریق استدلال و درون نگری دقیق دست یافتنی است.در قرن هفدهم دکارت برخی اندیشه ها ( خدا، خویشتن، اصول بدیهی هندسه، کمال و بی نهایت ) را فطری به شمار می آورد. دکارت بدن آدمی را ماشینی می دانست که مثل هر ماشین دیگری قابل بررسی است. این دیدگاه سرآغاز رویکردهای پردازش اطلاعات در باره ذهن آدمی است.
دیدگاه تجربه گرایی برآن است که دانش از طریق تجربه ها و تعاملهای آدمی با جهان کسب می شود . درقرن هفدهم جان لاک معتقد بود که ”ذهن آدمی در بدو تولد همچون لوح نانوشته ای است که تجربه های جریان رشد او، دانش و فهم را روی آن ثبت می کنند ”. این دیدگاه سرآاغاز روانشناسی تداعی گرا بود. ذهن از اندیشه هایی انباشته می شود که از طریق حواس به آن راه می یابند وطبق اصولی از قبیل مشابهت و تضاد به هم پیوند می خورند .

آغاز روانشناسی علمی
آغاز روانشناسی علمی را تأسیس نخستین آزمایشگاه روانشناسی توسط ویلهلم وونت در دانشگاه لایپزیک آلمان به سال ۱۸۷۹ می دانند .
او براین باور بود که ذهن و رفتار را نیز همانند سیاره ها و مواد شیمیایی یا اندامهای بدن می توان با روشهای علمی بررسی و تحلیل کرد . پژوهشهای وونت عمدتاً متمرکز بر حواس و بویژه حس بینایی بود . وونت به درون نگری به عنوان روشی برای فرایندهای ذهنی تکیه می کرد .
درون نگری یعنی مشاهده و ثبت ماهیت ادراکها، اندیشه ها، و احساسهای شخص توسط خودش؛ مثلاً تأمل شخص درباره ی تأثرات حسی خودش از محرکی مانند تابش نور رنگین . وونت در آزمایشهایش بعد فیزیکی محرک معینی مثلاً شدت آن را به شیوه منظمی تغییرمی داد وآنگاه با روش درون نگری معلوم می کرد تغییرات فیزیکی موجب چه تغییراتی درتجربه هشیار ذهن آزمودنی از آن محرک می شوند.

ساخت گرایی و کارکرد گرایی
تجزیه ی ترکیبات پیچیده به عناصر آنها در فیزیک و شیمی، روانشناسان از جمله تیچنر را برانگیخت تا در جستجوی آن دسته از عناصر ذهنی برآیند که تجربه های پیچیده آمیزه ای از آنها به شمار می آمدند . مثلاً مزه لیموناد (ادراک) به عناصری مانند شیرین، تلخ، وسرد (احساسها) قابل تجزیه است. تیچنراین شاخه روانشناسی را ساخت گرایی (تحلیل ساختارذهنی) نامید.

ویلیام جیمز تأکید داشت که به جای تحلیل عناصر هشیاری باید به ماهیت سیال و شخصی هشیاری پرداخت. رویکرد جیمز کارکرد گرایی نامیده شد. مراد از کارکرد گرایی بررسی این مطلب است که ذهن چگونه کار می کند که جاندار موفق به انطباق و سازگاری با محیط می شود.روانشناسان براین باورشدند که برای درک نحوه انطباق جاندار با محیط باید رفتار واقعی او را بررسی کرد.هم ساخت گرایان و هم کارکرد گرایان روانشناسی را دانش تجربه هشیاربه شمار می آوردند.

رفتار گرایی
در دهه ۱۹۲۰ ساخت گرایی و کارکرد گرایی جای خود را به سه مکتب جدید دادند :
رفتارگرایی ، روانشناسی گشتالت ، و روانکاوی .
واتسون بنیانگذار رفتارگرایی معتقد بود؛ برای اینکه روانشناسی به صورت علم درآید داده های آن باید مانند داده های علوم دیگر قابل وارسی همگان باشد. رفتار امری است همگانی، و هشیاری امری خصوصی.
واتسون معتقد بودکه تقریباً همه ی رفتارها حاصل شرطی شدن است و محیط از راه تقویت عادتهای خاص، رفتار را شکل می دهد. در این دیدگاه پاسخ شرطی کوچکترین واحد رفتار محسوب می شد که می توانست پایه ی شکل گیری رفتارهای پیچیده تر باشد.
رفتارگرایان معمولاً پدیده های روانشناختی را درچارچوب محرک و پاسخ ( S – R ) تحلیل می کردند و این خود منجر به پیدایش اصطلاح روانشناسی محرک – پاسخ ( S – R ) شد .

روانشناسی گشتالت
گشتالت یک واژه ی آلمانی است به معنای ”شکل ، طرح ، قالب و یا فرم“ است که توسط ورتایمر، کافکا و کهلر پایه گذاری شد. توجه اصلی آنها بر ادراک و حل مسئله معطوف بود.
به اعتقاد آنها تجربه های ادراکی مبتنی بر طرحهایی هستند که محرکها و سازمان تجربه آنها را شکل می دهند. آنچه که دیده می شود هم وابسته به زمینه ای است که شی درآن آشکار می شود و هم تابع سایر وجوه طرح کلی تحریک.
”کل چیزی متفاوت ازمجموع اجزای آن است زیرا کل تابع روابط اجزاست.“

روانکاوی
این مکتب را در آغاز قرن بیستم زیگموند فروید بنیان نهاد. هسته اصلی نظریه فروید مفهوم ناهشیار است: افکار، نگرشها، تکانه ها، امیال، انگیزه ها و هیجانهایی که خودمان از وجود آنها آگاهی نداریم.
فروید معتقد بود امیال ناپذیرفتنی از قبیل امیال منع شده یا تنبیه شده دوران کودکی از حیطه آگاهی هشیار رانده شده و جزو ناهشیاری می شوند اما همچنان برافکار و هیجانها و اعمال ما اثر می گذارند. افکار ناهشیار به صور گوناگون از قبیل رویا، لغزشهای لفظی و اطوار بدنی خود را نشان می دهند.
فروید در کار درمان خود از روش تداعی آزاد و تحلیل رویا استفاده می کرد.
در نظریه سنتی فروید، انگیزه های ناهشیار تقریباً به نحوی با میل جنسی یا پرخاشگری پیوند دارد.

رویکردهای معاصر در روانشناسی
منظور از رویکرد نوعی شیوه نگرش به موضوع است

رویکرد زیست شناختی
اصولاً تمام رویدادهای روانی به نحوی با فعالیت مغز و دستگاه عصبی پیوند دارند. در رویکرد زیست شناختی برای شناخت رفتار آدمی و دیگر جانداران، پیوند رفتار آشکار با رویدادهای برقی و شیمیایی درونی به بررسی در می آید. این رویکرد در پی شناخت فرایندهای زیستی – عصبی ‍‍‍‍‍زیر بنای رفتار و فرایندهای ذهنی است.
برای مثال در رویکرد زیستی به افسردگی، سعی می شود این اختلال بر حسب تغییرات غیرعادی میزان پیکهای عصب‍‍ی تبیین شود. پیکهای عصبی مواد شیمیایی هستند که در مغز تولید می شوند و ارتباطات و پیام رسانی بین نورونها یا یاخته های عصبی را میسر می سازند.

رویکرد رفتاری
رویکرد رفتاری بیشتر با محرکها و پاسخهای قابل مشاهده سروکار دارد. برای مثال، تحلیل زندگی اجتماعی شما بر مبنای رویکرد S – R احتمالاً با نکات زیر سروکار خواهد داشت:
کسانی که با آنها مراوده دارید ( این افراد محرکهای اجتماعی نامیده می شوند )، پاسخهای شما در برابر این افراد ( پاداش دهنده، تنبیه کننده، یا خنثی ) و پاسخهای متقابل آنها در برابر شما ( پاداش دهنده، تنبیه کننده، یا خنثی ) و این که پاداشها چگونه موجب تداوم یا سستی تعامل شما با دیگران می شوند.
در مورد پرخاشگری مشاهده می شود کودکان پاسخهای پرخاشگرانه ( از قبیل کتک زدن کودک دیگر ) را هنگامی بیشتر نشان می دهند که چنین پاسخی به پاداش ( مثلاً کوتاه آمدن کودک دیگر ) بینجامد تا وقتی تنبیه ( حمله متقابل کودک کتک خورده ) شوند.

روان شناسی عمومی
مؤلف : اتکینسون و همکاران
مترجم : دکتر براهنی و همکاران

فهرست مطالب
فصل اول : ماهیت روانشناسی
فصل دوم:مبانی زیست شناختی روانشناسی
فصل سوم: رشد روانی
فصل چهارم: نظریه مرحله ای پیاژه
فصل پنجم: نظریه رفتارگرایی
فصل ششم:نظریه کاهش سایق
فصل هفتم:شرطی شدن مجاورتی
فصل هشتم: شرطی شدن عامل
فصل نهم:نظریه یادگیری گشتالت
فصل دهم:نظریه میدان شناختی
فصل یازدهم: نظریه رشد نگر یا شناخت شناسی تکوینی
فصل دوازدهم:نظریه مفهوم گرایی ابزاری
فصل سیزدهم: : یادگیری معنادار کلامی
فصل چهاردهم:نظریه شناخت اجتماعی
فصل پانزدهم: اختلالهای یادگیری
فصل شانزدهم:انتقال یادگیری
فصل هفدهم: : پردازش آگاهی یا یادآوری و فراموشی