سیستم‌عامل یا سامانهٔ عامل نرم‌افزاری است که مدیریت منابع رایانه را به عهده گرفته و بستری را فراهم می‌سازد که نرم‌افزار کاربردی اجرا شده و از خدمات آن استفاده کنند. سیستم‌عامل جزء ضروری‌ترین نرم‌افزارهای یک سیستم کامپیوتری است. سیستم‌عامل خدماتی به برنامه‌های کاربردی و کاربر ارائه می‌دهد. برنامه‌های کاربردی یا از طریق واسط‌های برنامه‌نویسی کاربردی و یا از طرق فراخوانی‌های سیستم به این خدمات دسترسی دارند. با فراخوانی این واسط‌ها، برنامه‌های کاربردی می‌توانند سرویسی را از سیستم‌عامل درخواست کنند، پارامترها را انتقال دهند، و پاسخ عملیات را دریافت کنند. ممکن است کاربران با بعضی انواع واسط کاربری نرم‌افزار مثل واسط خط فرمان یا یک واسط گرافیکی کاربر با سیستم‌عامل تعامل کنند.
برای کامپیوترهای دستی و رومیزی، عموماً واسط کاربری به عنوان بخشی از سیستم‌عامل در نظر گرفته می‌شود. در سیستم‌های بزرگ و چند کاربره مثل یونیکس و سیستم‌های شبیه یونیکس، واسط کاربری معمولاً به عنوان یک برنامه کاربردی که خارج از سیستم‌عامل اجرا می‌شود پیاده‌سازی می‌شود. نمونه‌هایی از محبوب‌ترین سیستم عامل های جدید شامل: لینوکس، مایکروسافت ویندوز، می‌باشند.
سیستم عامل بدون شک مهمترین نرم افزار در کامپیوتر است . پس از روشن کردن کامپیوتر اولین نرم افزاری که مشاهده می گردد سیستم عامل بوده و آخرین نرم افزاری که قبل از خاموش کردن کامپیوتر مشاهده خواهد شد، نیز سیستم عامل است . سیستم عامل نرم افزاری است که امکان اجرای تمامی برنامه های کامپیوتری را فراهم می آورد. سیستم عامل با سازماندهی ، مدیریت و کنترل منابع سخت افزاری امکان استفاده بهینه و هدفمند آنها را فراهم می آورد. سیتم عامل فلسفه بودن سخت افزار را بدرستی تفسیر و در این راستا امکانات متعدد و ضروری جهت حیات سایر برنامه های کامپیوتری را فراهم می آورد.
تمام کامپیوترها از سیستم عامل استفاده نمی نمایند. مثلا” اجاق های مایکرویو که در آشپزخانه استفاده شده دارای نوع خاصی از کامپیوتر بوده که از سیستم عامل استفاده نمی نمایند. در این نوع سیستم ها بدلیل انجام عملیات محدود و ساده، نیازی به وجود سیستم عامل نخواهد بود. اطلاعات ورودی و خروجی با استفاده از دستگاههائی نظیر صفحه کلید و نمایشگرهای LCD ، در اختیار سیستم گذاشته می گردند. ماهیت عملیات انجام شده در یک اجاق گاز مایکروویو بسیار محدود و مختصر است، بنابراین همواره یک برنامه در تمام حالات و اوقات اجراء خواهد شد.
فهرست :
چکیده
مقدمه
انواع سیستم‌عامل
سیستم‌های بی‌درنگ
سیستم‌های چند کاربره
سیستم‌عامل تک پردازنده
سیستم‌عامل شبکه‌ای
سیستم‌عامل توزیع شده
دلایل ایجاد سیستم‌عامل
وظایف سیستم‌عامل
سیستم‌عامل‌های فعلی
تاریخچه سیستم عامل
در آغاز
میکرو کامپیوترها
دسته‌بندی وقفه‌ها
یونیکس
پیشینه
از آغاز تا عرضه
بازنوشتن به زبان سی
ویرایش‌های گوناگون
سیستم عامل‌های شبه‌یونیکس
لینوکس
پیشینه
مجوز
گنو/لینوکس
توزیع‌های لینوکس
گستره
کاربردهای سیستم‌عامل‌های شکل گرفته بر پایه لینوکس
نرم‌افزارهای سرور تحت لینوکس
نصب
پشتیبانی
مک او اس
طراحی
نسخه‌ها
ویندوز اکس‌پی
سخت‌افزار لازم
ویرایش‌ها
ویندوز XP برای سخت‌افزارهای خاص
ویرایش ۶۴ بیتی ویندوز اکس‌پی
ویرایش x۶۴ ویندوز XP حرفه‌ای
ویرایش Media Center ویندوز اکس‌پی
ویرایش Tablet PC ویندوز اکس‌پی
ویندوز XP نهفته
ویندوز پایه برای کامپیوترهای شخصی قدیمی
ویرایش مبتدی ویندوز XP
ویرایش N ویندوز XP
امکانات جدید و بهنگام شده
واسط کاربر
خط فرمان
سرویس پک‌ها
سرویس پک یک
سرویس پک ۲
سرویس پک ۳
مسائل امنیتی
فعال سازی محصول
محدودیت کپی
Windows Genuine Advantage
پایان پشتیبانی
ویندوز ویستا
توسعه
امکانات جدید یا بهبود یافته
امکانات کاربر نهایی
تکنولوژی‌های هسته
تکنولوژی‌های مرتبط با امنیت
تکنولوژی‌های تجاری
تکنولوژی‌های توسعه دهندگان
امکانات ناخوشایند و مورد انتقاد
نسخه‌ها
استایل‌ها بصری
نیازمندی‌های سخت‌افزاری
سرویس پک ۱
انتقادات
ویندوز ان‌تی
ویندوز ۷
امکانات
ویرایش‌ها
ویرایش‌های استاندارد
سخت‌افزار لازم
پایان فروش
ویندوز
ویرایش‌ها
توسعه
نسخه مصرف کنندگان
نسخه نهایی
ویژگی‌ها
رابط کاربری مترو
فروشگاه ویندوز
ادغام با خدمات آنلاین
لوگو
ویژگی‌های جدید
ویژگی‌های حذف شده
سخت‌افزارهای مورد نیاز
سخت‌افزار لازم برای رایانه شخصی
سخت‌افزار لازم برای تبلت
ویندوز ۸٫۱
نیازمندی‌های سخت‌افزاری
ویندوز
گسترش و رشد
پیشنهادهای ویژگی ویندوز
انتشار نسخه‌ها
نسخهٔ پیش‌نمایش فنی
نسخهٔ همگانی
ارتقای رایگان
جدول ارتقای ویندوز ۱۰
به‌روزرسانی و سامانهٔ پشتیبانی
ویژگی‌ها
سرویس‌های آنلاین
چندرسانه‌ای و بازی
پیام‌رسانی
رابط کاربری و دسکتاپ
ویژگی‌های دیگر
ویژگی‌های برداشته شده
نیازمندی‌های سخت‌افزاری
نیازهای سخت‌افزاری ویندوز ۱۰
نیازمندی‌های افزوده برای قابلیت‌های بیشتر
ویندوز سی‌ای
ویژگی‌ها
سولاریس (سیستم‌عامل)
بی‌اس‌دی
تاریخچه
نسخه‌های آغازین PDP-
نسخه‌های VAX
.BSD
نت/۲ و مسائل قانونی
.BSD و مشتقات
رابطه با یونیکس
داس (سیستم‌عامل)
سیستم عامل ویلز
نیازمندی‌های حداقلی
نحوه انتشار
پالم (سیستم‌عامل)
تاریخچه