فهرست
پيشينه تاريخي روستا 2
بررسي موقعيت روستاي خسروجرد. 2
شناسايي پايه در سطح روستا 2
وضعيت زمين‌شناسي و توپوگرافي.. 3
بررسي ويژگي‌ها و تفاوت‌هاي اجتماعي موجود بين ساكنين روستا و تأثير آن در شكل‌گيري محلات.. 5
امكان بسط و توسعه كالبدي.. 6
اراضي جنوب روستا (اولويت اول) 6
اراضي شمال روستا 6
زراعت و باغداري.. 6
ادوات و نهاده‌هاي كشاورزي.. 7
سطح زير كشت محصولات كشاورزي روستا 7
باد. 9
زمين لرزه (تكنونيك) 10
منابع آب و خاك... 11
پوشش گياهي.. 11
پيشينه تاريخي روستا
براساس اظهارات معتمدين محلي روستاي خسروجرد با 12 قرن قدمت از كهن‌ترين آبادي‌هاي دهتسان مي‌باشد. در زمان خسرو پرويز اين روستا به عنوان يكي از پايتخت‌هاي خسروپرويز بوده، كه بدين علت خسرو ناميده شده است، و بعدها به علت ساخت قلعه قديمي به صورت گرد به خسورگرد معرف شده است، كه امروزه به آن خسروجرد مي‌گويند. جرد در گويش تركي همان گرد مي‌باشد.
بررسي موقعيت روستاي خسروجرد
- از شمال به فاصله 10 كليومتر به اراضي روستاي كسكن
- از جنوب به فاصله 10 كليومتر به اراضي روستاي كلاته ناصري و گودعاقل
- از شرق به فاصله 20 كليومتر به اراضي روستاي آبارش
- از غرب به فاصله 20 كليومتر به اراضي روستاي استير و گودآسياه منتهي مي‌گردد.
شناسايي پايه در سطح روستا
روستاي خسروجرد در 8 كيلومتري شهر سبزوار قرار دارد. اين روستا با 990 متر ارتفاع در 13َ ْ36 عرض شمالي َ 35 ْ57 طول شرقي واقع شده است. اين روستا براساس آخرين تقسيمات سياسي سال 1385 در محدوده سياسي دهستان قصبه غربي از بخش مركزي شهرستان سبزوار مي‌باشد.
وضعيت زمين‌شناسي و توپوگرافي
ارتفاعات شمالي دشت را سنگ‌هاي اولتربازيك- سرپانتين و سنگ‌هاي رسوبي (كالرد ملانژ) مربوط به كرتاسه فوقاني مي‌پوشاند. اين سانزد در خصوص هدايت و ذخيره آب زيرزميني به دليل دارا بودن درز و شكستگي نقش موثر دارد. بلندي‌هاي جنوب و جنوب غربي دشت را آهك‌هاي مارني خاكستري رنگ كرتاسه تحتاني وولكانيت‌هاي كرتاسه و هم چنين ماسه سنگ و كنگلومرا و آهك كرتاسه فاوقاني اشتغال مي‌نمايد.
بررسي ويژگي‌ها و تفاوت‌هاي اجتماعي موجود بين ساكنين روستا و تأثير آن در شكل‌گيري محلات
يكي از عوامل موثر در شكل‌گيري بافت مسكوني و محله‌بندي‌هاي روستا مسايل اجتماعي و فرهنگي است. تفاوت‌هاي فرهنگي از قبيل مذهب، زبان، نژاد و... باعث شكل‌گيري محلات مختلف، توزيع خدمات و نوعي جدايي‌گزيني جمعيت ساكن در يك منطقه مي‌شود، كه در مقياس كلان آن مي‌توان به «گتو‌هاي» شهري اشاره نمود.
گرچه بررسي‌هاي ميداني حكايت از وجود سه محله قلعه كهنه، شهرك پايين و شهرك بالا دارد (لازم به ذكر است اين سه محله بخشي بافت كالبدي روستا را در بر گرفته است.
امكان بسط و توسعه كالبدي
با توجه به نقشه كاربري اراضي و محدوديت‌ها و امكانات توسعه مي‌توان گفت، در روستاي خسروجرد امكانات رشد كالبدي روستا به شرح زير مي‌باشد:
عمده‌ترين توسعه روستا در فضاهاي خالي داخل بافت در حدود 116626 متر مربع مي‌باشد. كه 52/11 درصد از بافت كالبدي را در بر مي‌گيرد.
اراضي جنوب روستا (اولويت اول)
از اراضي واقع در جنوب روستا كه در حال حاضر بخشي به صورت زراعي (دليل بهره‌گيري از اراضي زراعي به دليل نياز براي توسعه كاربري‌ها و محدوديت اراضي باير در اين بخش مي‌باشد).
اراضي شمال روستا
از اراضي واقع در شمال روستا كه در حال حاضر به صورت اراضي با زو باير مي‌باشند،
زراعت و باغداري
زراعت و باغذاري عمده‌ترين فعاليت كشاورزي منطقه را به خود اختصاص داده است.
ادوات و نهاده‌هاي كشاورزي
مكانيزاسيون كشاورزي در ابعاد مختلفي قابل بررسي است. شناخت درجه فصلي مكانيزاسيون از جمله اين ابعاد است. ولي اين شناخت نمي‌تواند راهبردهاي لازم در مورد روند توسعه بيشتر و صحيح مكانيزاسيون در منطق هارائه نمايد،
سطح زير كشت محصولات كشاورزي روستا
كل سطح زير كشت روستا 1150 هكتار مي‌باشد، كه تمامي اين سطح زير كشت به كشت آبي اختصاص يافته است. بالاترين سطح زير كشت در بين محصولات زراعي روستا، مربوط به پنبه با 400 هكتار و كمترين سطح زير كشت مربوط به زيره با 50 هكتار مي‌باشد (پرسشنامه روستا).
جدول 1: سطح زير كشت محصولات آبي و ديم روستا سال 1386
جدول شماره 2: كاربري‌هاي موجود و پيشنهادي روستاي خسروجرد تا سال افق طرح 1397
جدول شماره 3: تركيب سني و جنسي جمعيت روستاي خسروجرد سال 1386
باد
از نظر موقعيت تأسيسات، باد نقش موثري دارد. موقعيت صنايع و گورستان‌ها نمي‌بابستي در رابطه با جهت وزش باد اصلي باشند.
زمين لرزه (تكنونيك)
بخشي از مساحت خراسان بزرك در بلوك لوت قرار گرفته است. كل استان خراسان با توجه به نقشه‌هاي تكتونيكي از سه طرف با صفحاتي مجاور است كه در محل برخورد اين صفحات خروج نيروهاي عظيم باعث زلزله‌هاي شديد مي‌شد و در محل گسل‌ها باعث بروز خسارات شديد مي‌گردد.
منابع آب و خاك
منابع آب روستاي خسروجرد از طريق منابع آبهاي زيرزميني و سطحي تأمين مي‌شود.
پوشش گياهي
وضعيت پوشش گياهي در محدوده مورد مطالعه در حد متوسط بوده و حدود 50 تا 40 درصد از سطح مراتع را شامل مي‌گردد. تركيب نباتي اين مراتع تاكنون بتدريج ضعيف گرديده و گونه‌هاي خوش خوراك آن تقليل يافته است.