تعریف بام سبز:
یک بام سبز، بامی است که مقدار یا تمامی آن با پوشش گیاهی و خاک، یا با محیط کشت روینده، پوشانده می شود. لفظ بام سبز همچنین می تواند برای بامهایی که مفاهیم "معماری سبز" را مد نظر قرار می دهند، نظیر پانلهای خورشیدی و یا صفحات فتوولتائیک، بکار رود.
تاریخچه کاربرد بامهای سبز
بامهای سبز مدرن که از سیستم لایه های پیش ساخته تشکیل می شوند، بالنسبه پدیده ای نو می باشند. این نوع بامها در دهه 1960 در آلمان توسعه و به بسیاری از کشورهای اروپا گسترش یافتند. بر اساس برآوردهای موجود، امروزه حدود 10 درصد از کل بامهای آلمان، بام سبز می باشند. ایلات متحده نیز بامهای سبز قابل توجهی دارد، اما تعداد آنها به اندازه اروپا نیست.
مزایای بامهای سبز
• تامین فضایی سازگار و مطبوع برای کاربران ساختمان – به دلیل قراردادن حیاط و پاسیو
• امکان پرورش میوه جات، سبزیجات و گلها
• کاهش بار گرمایش (با افزودن توده و لایه عایق حرارتی) و سرمایش بنا (از طریق سرمایش تبخیری) – بویژه اگر بصورت شیشه ای بوده و بعنوان گلخانه و یا سیستم گرمایش غیرفعال خورشیدی عمل نماید. بر اساس پژوهشی که در سال 2005 توسط Brad Bass از دانشگاه تورنتو انجام یافت، نشان داده شد که بامهای سبز می توانند اتلاف گرمایش و مصرف انرژی را در زمستان به مقدار قابل توجهی کاهش دهند.
• کاهش اثرات گرمایش و تغییرات آب و هوایی شهری
• افزایش محدوده زندگی (بامهای سبز می توانند بعنوان فضای تفریح، استراحت مورد استفاده قرارگیرند.)
• کاهش سیلاب
• تصفیه هوا و کاهش CO2 هوا
• كاهش و تعدیل شدت صداهايي كه تا dB18 وارد ساختمان مي شود و از آن خارج مي شود به میزان dB3 يا بيشتر
• افزایش زیستگاه جانداران در مناطق مسکونی
• بهبود مناظر اطراف ساختمان با فراهم كردن يك فضاي سبز زيبا
• بالا بردن طول عمر غشاي بام (دو يا سه بار بیشتر) با محافظت از آن در برابر اشعات UV مضر و صدمات آب و هوايي
• افزایش ارزش ملك
بامهای سبز میتوانند در انواع متمرکز، فشرده، نیمه متمرکز و گسترده یا وسیع بسته به عمق متوسط کشت و میزان تاسیسات مورد نیاز طبقهبندی شوند.
بامهای سنتی سبز که نیازمند عمق متعارفی از خاک برای رشد گیاهان حجیم و چمن معمولی هستند، بهعنوان بامهای سبز متمرکز مطرحند. این نوع بامها نیازمند آبیاری، کوددهی و سایر مراقبتها میباشند.
در مقابل، بامهای سبز وسیع یا گسترده، به عنوان سیستمهای خودنگهدار در نظر گرفته شده و به حداقل تاسیسات نگهداری، شاید تنها یکبار در سال هرس یا کوددهی برای افزایش رشد گیاهان، نیاز دارند. این نوع از بامهای سبز میتوانند در لایه بسیار نازکی از خاک که اغلب از کودهای آلی با فرمول ویژه استفاده میشود، قرار گیرند. بدین ترتیب بامهای متمرکز، محیط کشت ژرف و عمیقی دارند و در دسترس هستند و میتوانند به عنوان یک فضای باز در نظر گرفته شوند. مثالی از یک بام سبز متمرکز، بام مرکز Manulife است که در بالای یک پارکینگ قرار گرفته است. بام سبز 25 سالهای که در جای مناسبی با درختان بالغ و تنومندش، مستقر شده است.
در مقابل، بام سبز گسترده، محیط کشت سطحی و کمعمقی دارد و معمولاً قسمتی از یک سیستم بامی و قسمتی از ساختار ساختمان سبز میباشد. یک بام سبز گسترده به طور کلی در دسترس و مورد استفاده کارکردی نیست. بام شرکت Mountain Equipment نمونهای از یک بام سبز گسترده میباشد که در سال 1998 ساخته شد.
طبقهبندی دیگر در خصوص بامهای مسطح و شیبدار است. بامهای سبز شیبدار، مشخصه برجسته بسیاری از ساختمانهای اسکاندیناویایی هستند که نیازمند طراحی سادهتری در قیاس با بامهای تخت میباشند. چرا که شیب بام کاهش خطر نفوذ آب از طریق سازه بام را با استفاده از لایههای آببندی و زهکشی کمتری نسبت به بام تخت موجب میشود.
سودهای محیطی
کاهش گرما
کاهش سربار خنک کردن ساختمان بین ۵۰ تا ۹۰ درصد
فیلتر کردن آلودگیهای هوا و دی اکسید کربن که به کاهش بیماریهای تنفسی مانند آسم کمک می کند.
فیلتر کردن آلودگیها و فلزهای سنگین از آب باران
کمک به عایق کردن ساختمان در برابر آلودگی صوتی
ایجاد زیستگاه طبیعی
کاهش متوسط دمای محیطهای شهری در فصل گرما
تزئین بام ها و زیبا شدن محیط با پوشش گیاهی
بام سبز و شهرهای بزرگ ایران
گرچه انجام پروژه بام سبز در ساختمان سازی ایران می تواند بر قیمت تمام شده خانه بیافزاید اما کمک های دولتی و حتی فرهنگ سازی برای آپارتمان سازی هایی که خریدارانشان چندان در پی ارزان در آمدن ملک خود نیستند می تواند به رواج این پدیده در تهران و شهرهای بزرگ منجر شود.
برکسی پوشیده نیست که کمبود فضای سبزدر تهران یکی ازدلایل عمده آلودگی هواست؛ آپارتمان سازی در اطراف تهران و مناطقی که قبلا ریه سبز پایتخت محسوب می شدند حجم فضای سبز تهران را به شدت کاهش داده است . اجبار مراکز دولتی و انبوه سازانی که به نحوی در این مناطق ساخت و ساز می کنند به اجرای بام سبز می تواند اندکی از این نقصان را جبران کند