درز هاي بتن:

انواع درز در بتن عبارت اند از:

درز انقطاع ( جدائي ): كه در آن ميلگرد و بتن كاملاً قطع مي شود و دو بخش سازه را از يكديگر از نظر سازه اي جدا مي كند در برخي موارد مانند باد و زلزله يك حداقل فاصله بين بتن منظور مي كنند اما در مواردي كه درز انقطاع براي نشست نا مساوي تعبيه شده است اين فاصله ضرورت ندارد و تا انتهاي شالوده ادامه مي يابد در حاليكه در مورد باد و زلزله ادامه آن تا روي شالوده معمول است. با قالب بندي و گاه گذاشتن يونوليت درز اجرا مي شود و فاصله درز پر نمي گردد و سطح آن پوشانده مي شود به نحوي كه در اثر حركت سازه بتن آسيب نبيند.

درز انبساط:

در اين درز نيز بتن قطع و ميلگر دها نيز معمولاً قطع مي شوند هر چند ممكن است با جزئيات خاص ادامه يابد ( غلاف متحرك ). اين نوع درز به دليل انبساط و انقباض بتن در اثر تغيير دما و رطوبت كاربرد دارد. اين درز ها معمولاً تا روي شالوده ادامه مي يابند.

فاصله درز معمولاً بين 20 تا 50 ميلي متر و فاصله بين دو درز با توجه به شرايط محيطي و اختلاف دما در طول سال معمولاً بين 20 تا 50  متر توصيه مي شود. فاصله درز بايد خالي باشد اما در كف ها و موارد مشابه براي عدم لب پريدگي و پر شدن توسط آب و يخ زدگي و پر شدن توسط مواد نا خواسته، آن را با يك ماده درز گير ارتجاعي به نحوي كه بتوان براحتي جمع و باز گردد و اتصال خود را از بتن از دست ندهد. با قالب بندي از يك طرف و گذاشتن يونوليت با ضخامت مورد نظر پس از باز قالب اوليه مي توان بتن بعدي را ريخت و درز را ايجاد كرد.

درز كنترل يا درز جمع شدگي :

 اين درز صرفاً به دليل جمع شدگي بتن در هنگام گيرش و يا جمع شدگي ناشي از خشك شدگي بتن سخت شده و جلوگيري از ايجاد ترك هاي پخش در سطح بتن، در فواصل خاصي پيش بيني مي شود و گاه نياز به قطع كامل بتن در تمام ضخامت وجود ندارد. اين درز عمدتاً در دالهاي كف و بويژه در انواع غير مسلح ضرورت بيشتري دارد. ميلگرد ها ممكن است در اين نوع درز ادامه يابد.

عرض درز مهم نيست و مي تواند به سادگي با ضخامت يك برگ كاغذ يا ضخامت يك نايلكس اجرا شود مگر اينكه بخواهيم نقش درز انبساط را نيز بازي كند.  عمق و ارتفاع درز بايد از يك چهارم ضخامت دال بيشتر باشد تا ضعف لازم براي ايجاد ترك متمركز در محل درز بوجود آيد. (‌ درز كنترل جزئي يا بخشي ) فاصله درزهاي كنترل به ويژگي هاي بتن، ضخامت دال، حداكثر اندازه سنگدانه و عيار سيمان مربوط مي شود و معمولاً از حدود يك متر تا چهار الي پنج متر مي باشد.

درز اجرائي ( ساخت ):

اين نوع درز در نقشه براي پايان دادن به بتن ريزي مشخص مي شود. بتن و ميلگرد در درز اجرائي امتداد مي يابد و در طراحي تداوم قطعه منظور مي شود و هيچ نوع ضعف و جدائي نبايد بوجود آيد.

درز اجرائي گاه به صورت طبيعي در سازه وجود دارد مثلاً اعضاء قائم بايد بتن ريزي و پس از سخت شدن اعضاء افقي مانند تير و دال بايد اجرا شوند هم چنين شالوده اجرا مي شود و سپس ستون و ديوار با فاصله زماني بيش از يك روز اجرا مي گردد.  

در برخي موارد درز اجرائي با توجه به توان اجرائي و حجم محتمل بتن ريزي در يك روز يا يك شيفت توسط طراح پروژه در يك قطعه بزرگ ( بويژه از نظر سطح كار ) مشخص مي شود تا از بروز درز سرد جلوگيري نمايد. درز اجرائي ممكن است افقي يا قائم باشد. درزها اجرائي مايل امروزه كاربرد ندارد و نبايد ايجاد شود مگر اينكه قطعه مايل يا شيب دار باشد به هر حال درز بايد عمود بر طول قطعه پيش بيني گردد. درز اجرائي در بين تير يا شناژ و دال بهتر است در جائي باشد كه كمترين برش وجود دارد. در حالات عادي درز اجرائي بايد در صورت لزوم در يك سوم مياني تير يا دال قرار گيرد. در تير ها و دالهاي خيلي ضخيم ( عميق ) با گذاشتن درز اجرائي پلكاني مي توان برش را به نحو مناسب تري تحمل نمود.

با گذاشتن قالب يا رابيتس يا توري سيمي يا چشمه هاي بسيار ريز مي توان درز اجرا نمود و بتن در پشت قالب بايد متراكم شود. سپس بهتر است هر چه زودتر قالب يا رابيتس يا توري باز شود و چنانچه زبري محل كافي نباشد با جت آب يا وسيله مناسب ديگر سطح بتن خشن گردد و شن ها آشكار شود. براي بتن ريزي در كنار يا روي بتن سخت شده قبلي بايد سطح خشن را اشباع از آب نمود اما در هنگام بتن ريزي نبايد آب بر سطح بتن مشاهده شود و بايد به صورت اشباع با سطح خشك باشد. بهتر است لايه اول يا بتن مجاور بتن سخت شده از بتن ريز دانه تر و روان تري تشكيل شده باشد. در سطح افقي خوب است از يك ملات ريز دانه روان با نسبت آب به سيمان مساوي يا كمتر از بتن اصلي و با ضخامت كم ( چند سانتي متري ) استفاده شود سپس بتن اصلي ريخته شود.

عدم رعايت اين موارد مي تواند به ضعف اساسي بويژه ضعف برشي در اين درز منجر شود و نفوذ پذيري به شدت افزايش يابد كه اصلاح آن معمولاً ميسر نيست. براي بهبود اتصال بتن قديم و جديد مي توان از لاتكس در سطح بتن قديم استفاده كرد هم چنين مي توان در ملات واسطه با بتن اولين لايه مجاور بتن قديم از لاتكس به ميزان 10 درصد وزن سيمان استفاده نمود. در صورت پاشيدن يا ماليدن لاتكس به سطح بتن قديمي ممكن است به اشباع كردن آن احتياج نباشد. 

مجموعه کلینیک فنی و تخصصی بتن ایران ، سعی نمود