دو طراحي آزمايش از كتاب علوم

آب بخار مي شود

ليوان هاي پلاستيکي شفاف

ماژيک

آب

صفحه کار

مداد رنگي آبي

 مواد مورد نياز :  

 الف) بحث :

اگر آب را چندين روز در اتاق بگذاريم براي آن چه روي مي دهد؟ ممکن است بخواهيد پيش بيني هاي آنها را يادداشت کنيد تا پس از تکميل آزمايش به آن رجوع کنيد.

ب) آزمايش :

1- هر بچه يک ليوان را تا نيمه آب مي كند. سپس سطح آب را روي جدار ليوان با ماژيک علامت مي گذارند و همان سطح را روي ليوان شماره 1# روي صفحه کار با مداد رنگي آبي رنگ مي کند. نام بچه را روي ليوان بنويسيد.

2- ليوان ها را در جاي گرم بگذاريد و سه يا چهار روز صبر کنيد.

3- ليوان ها و صفحات کار را به دانش آموزان بر گردانيد. آنها سطح جديد آب را روي ليوان علامت مي گذارند و همان سطح آب را روي ليوان 2# روي صفحه کار رنگ مي کنند.

پ) نتايج را يکي کنيد :

در ليوان هاي شما براي آب چه روي داد؟

فکر مي کنيد آب کجا رفت؟

آيا مي توانيد چيزهاي ديگري را که احتمالا در آب شناور مي مانند يا فرو مي روند مثال بزنيد؟

مقدمه

در س علوم تجربی همانطورکه از نام آن پیداست یعنی علمی که با تجربه همراه می باشد.بنابر این این درس بر مبنای انجام آزمایش و فعالیت می باشد تا دانش آموزان   با انجام این فعالیت ها ، تدریس این درس برایشان جالب و جذاب باشد ودر کلاس علوم احساس خستگی ویکنواختی نکنند.

 با توجه به تغییری که در چاپ جدید کتاب علوم ایجاد کرده اند امید بود که مطالب کتاب زیادگسترده  نباشد ، اما متاٴسفانه با کم شدن ساعت تدریس علوم باز هم حجم کتاب و مطالب آن (برای سه ساعت تدریس) زیاد می باشد.معلمان عزیز علوم تجربی چون باید از روش های نوین یاد گیری در تدریس خود استفاده کنند با کمبود وقت و فرصت کافی برای انجام فعالیت های کتاب روبرو هستنند.

امید است آنچه از نقد و بررسی کتاب جدیدالتاٴلیف علوم پایه هفتم توسط اینجانب صورت گرفته مورد نظر کارشناسان محترم علوم تجربی قرار گیرد و آن را به موٴلفین گرامی کتاب علوم تجربی اطلاع دهند.

بيان مسئله

در بررسی کتاب علوم معلمان با مفاهیم کتاب آشنا می شوندو در صورت وجود اشکال آن را برطرف می کنند و با اعتماد به نفس و اطمینان می توانند بهترین تدریس را انجام دهند همچنین متوجه می شویم که کتاب علوم از چه فصل های تشکیل شده و اهداف هر فصل چیست و چگونه می توان فصل ها را به هم تطبیق داد.

چگونگی حل مسئله به روش علمی:
1 ) مشاهده : یعنی ما با استفاده از حواس پنجگانه خودمان اتفاقاتی را که می افتاد حس کنیم .
2 ) جمع آوري اطلاعات : یعنی اینکه ما اطلاعاتی را که با استفاده از حواس در یافت کردیم ، یادداشت کنیم .

اشکالات کتاب(محتوا و......)       
- جلد کتاب: قطع کتاب مناسب است.طرح روی جلد می تواند طرحی گرافیکی که محتوای مطالب بیشتری از بخش های مختلف علوم تجربی را پوشش دهد باشد. پشت جلد هم فضای خالی زیادی دارد که می توان استفاده بهتری از آن کرد مثلا یک پاراگراف مطلب علمی.

    فصل سوم
- فعالیت ص25 همان آزمایش جعبه کفش ووسایل  در کتاب سال سوم می باشد پس می توان همان فعالیت را به جای این فعالیت قرار داد به خاطر اینکه زمان کمتری صرف می شود . 

  فصل چهارم
-تصویر ابتدای این فصل برای بیشتر دانش آموزان  ناآشنا وغیر قابل فهم است زیرا وسایل نشان داده شده چندان واضح ومشخص نیست و باید پارکی نشان داده می شد که در  شهر های مختلف کشور وجود داشته باشد.

فصل پنجم
 -آزمایش کنید ص52  به دلیل شرایط آب وهوایی در این فصل از سال ( آذر ماه ) که دمای هوا کاهش می یابد در  بیشتر مناطق کشور برای دانش آموزان  مشکل می باشد بر این اساس باید در ترتیب این بخش  با بخش های دیگر کتاب تغییر ایجا کرد .
-در سوال دوم پرسش وتمرین های این فصل در معادله نوشتاری دوم  جای خالی داده نشده است .
فصل ششـم
-در ص60 که مقدار آب های سطح زمین را نشان می دهد بیان این مطلب که 3 درصد از آب های سطح زمین شیرین و97 در صد آب ها شور می باشد توجه دانش آموزان را به این مطلب که مقدار آب های شیرین کم می باشد وباید در مصرف آب صرفه جویی کرد ونهایت دقت در مصرف آب را داشته باشیم بیشتر جلب می کند زیرا بیان عددی ملموس تر از شکل نموداری می باشد

فصل هشتم
در ص86 نمودار متوسط انرژی مورد نیاز افراد مختلف تصاویر داده شده متناسب با مساﺋﻞ فرهنگی – مذهبی کشورمان نشان داده نشده است . 
فصل دهم
در ص103 سه تصویر برای نشان دادن انتقال گرما در اتم های میله آورده شده است در حالی که تصویر میانی گویای همین مطلب است که گرما با حرکت از مولکولی به مولکوا دیگر جا به جا می شود یعنی همین تصویر میانی برای ذکر مطلب کافی می باشد . 

فصل یازدهم  
-در ص111 که بیان شده غشاء سلول از لیپید( چربی) ساخته شدهاست ، دانش آموزان هنوز در مورد گروه های مواد مغذی مطلبی یاد نگرفته اند ، ذکر این مطلب در این قسمت اضافی می باشد.

فصل دوازدهم  
-تصویر ابتدای فصل که سفرة سلامت را نشان می دهد تنها اشاره به گروه سبزیجات کرده است در حالی که برای داشتن بدنی سالم باید انواع مواد غذایی مصرف شود که باید تصویر،  انواع مواد غذایی لازم برای بدن را نشان می داد.  

فصل سیزدهم  
-در تصویرص130 قسمت های مختلف دستگاه گوارش کامل نام گذاری نشده است در این تصویر با وجود اینکه لوله گوارش با اندام های اطراف آن نشان داده شده است نام روده های بزرگ وکوچک ذکر نشده است در این تصویر بیان شده نام دیگر کبد ؛ جگر می باشد اما نام دیگر پانکراس ( لوزالمعده ) نوشته نشده است.

فصل چهاردهم 
-در فکر کنید ص 141 که مراحل یک ضربان کامل قلب را نشان می دهد  مدت زمان هر مرحله مشخص نشده است. ( یک ضربان کامل قلب در مدت زمان 8/0ثانیه انجام می شود که 1/0ثانیه مرحله انقباض دهلیز ها -3/0ثانیه انقباض بطن ها -4/0ثانیه مرحله استراحت می باشد )

فصل پانزدهم
 -در ص146 در متن کتاب که به پرده دیافراگم  اشاره شده است در قسمت آیا میدانید این پرده را با  فقط با نام پرده جنب بیان کرده است برای اینکه دانش آموز آن را دو چیز تصور نکند بهتر است در متن کتاب چنین نوشته شود: پرده دیا فراگم ( جنب ) 

پیشنهادات
 -در پایان هر فصل آزمو ن های عملکردی متناسب با آن فصل طراحی شود تا سطوح مختلف یاد گیری را در دانش آموزان  بسنجد .
فعالیت های موازی و جایگزین بر اساس طرح غنی سازی تجارب یاد گیری برای بخش هایی مانند شیمی و فیزیک طراحی شود به عنوان مثال می توان در ص14 این  فعالیت بسازید قرار داد : 
نیروسنج بسازید
وسایل مورد نیاز : سرنگ10 سی سی – سرنگ 5 سی سی –فنر فلزی ( در صورت نبود آن می توان از کشش لاستیکی مناسب استفاده کرد )- قلاب

مزايا و محاسن 
بعد از نقد وبررسی کتاب علوم هفتم و بیان اشکالات آن باید خاطر نشان کرد که این کتاب دارای یک سری محاسن و مزایا می باشد که از آن جمله می توان به این عناوین اشاره کرد :
1-  انتخاب قطعة بزرگ برای کتاب که باعث ایجاد تغییر خوشایندی برای دانش آموزان شده است.     
 2- انتخاب طرح روی جلد ورنگ آمیزی آن زیبا وجالب می باشد و اینکه ااز هر کدام از مطالب کتاب تصویری کوچک بر روی جلد نشان داده شده است که جلوه ای بهتر به کتاب داده است  .  

نتيجه‌گيري
به طور کلی کتاب علوم هفتم طوری طراحی شده که دانش آموز محور باشد و خود دانش آموز با مشاهده و آزمایش به نتایج مهم دست یابد. اما این در صورتی است که در تمام مدارس سراسر کشور آزمایشگاه مجهز، تعداد دانش آموز کم باشد که معلم بتواند از فعالیتهایی که انجام میدهند ارزشیابی درستی داشته باشد.