نام فرآيندهايي كه در جهان هستي در
حال انجام شدن ميباشند با آهنگ يا سرعت خاصي رخ مي دهند. گستره اي از علم شيمي كه
مربوط به سرعت واكنش هاي شيميائي مي باشد، سينتيك شيميائي نام دارد. سينتيك شيميائي
با سرعت انجام يك فرآيند شيميائي و عوامل مؤثر بر سرعت سر و كار دارد.
اگر
در محيط اطراف زندگي خود نگاه كنيم در اثر گذشت زمان، واكنش هاي شيميائي در حال رخ
دادن مي باشند. برخي كند مانند زنگ زدن ، آهن و برخي تند مانند سوختن و ياخنثي شدن
اسيد و باز مي باشند.
نكته: دقت شود در مورد سرعت خودبخودي بخودن معنا ندارد، به
عبارتي خودبخودي بودن مفهوم سريع بودن را نمي رساند. بسياري از واكنش هاي خودبخودي
آنچنان كند مي باشند كه شايد هفته ها و سالها در دماي معمولي رخ ندهند.
نكته: خودبخودي بودن واكنش بحثي است
ترموديناميكي و ترموديناميك با تعيين سطح انرژي واكنش دهنده ها و فرآورده ها و
تغيير آنتروپي است. وقوع واكنش را بررسي مي كند، در حالي كه سينتيك دوباره چگونگي
تبديل آنها به يك ديگر و شرايط بهينه براي انجام شدن واكنش را بررسي مي كند.
نكته: سينتيك تابع مسير است.
سرعت يا شتاب يك فرآيند عبارت است
از تغيير يك كميت معين در يك زمان معين. حال اين كميت معين ميتواند غلظت – بو – زنگ و … باشد.
همچنان كه در علم فيزيك سرعت يك
متحرك را با تغييرات جابهجائي متحرك در تغييرات واحد زمان. بيان مي كنيم در علم
شيمي نيز به دنبال يك كميت مستقيم تا در واحد زمان تغيير كند. از آنجائي كه در حين
يك واكنش شيميائي تعداد مولها دستخوش تغيير مي شوند بنابراين سرعت يك واكنش
شيميائي عبارت است از تغيير غلظت يك واكنش گر و يا يك فرآورده در واحد زمان.
مثلاً در واكنش اگر
بخواهيم سرعت را برحسب جزء A حساب كنيم.
(در علم شيمي سرعت را با R نمايش ميدهيم
و از آنجائي كه سرعت يك واكنش ثابت نيست و با گذشت زمان تغيير مي كند. همچون علم
فيزيك به بيان سرعت متوسط واكنش مي پردازيم يعني )
حرف R از كلمه Rate به معناي سرعت گرفته شده است.