مقدمه :
مسجد در فرهنگ اسلامي جايگاه ويژه اي دارد . اعتبار و اهميتي كه اسلام به مسجد
داده است به هيچ نهادي نداده و مسجد را خانه اي براي خداي لامكان معرفي كرده است ،
خانه اي از آن خدا كه براي مردم است .
و لذا مي بينيم پس از هجرت پيامبر خدا به مدينه ، اولين بنيادي كه نهاده شد،
به مسجد بود ، و رسول گرامي اسلام نخست در قبا و سپس در مدينه مسجدي را پايه گذاري
كرد كه كانوني براي انجام عبادات مركزي
براي تجمع مسلمانان و پايگاهي براي تصميم گيري هاي مهم باشد .
داستان شورانگيز ساختن اولين مسجد در مدينه و اشتياق مسلمانان براي انجام اين
كا و اينكه شخص پيامبر در ساختن مسجد فعاليت مي كرد ، در كنب تاريخ بطور مبسوط
آمده و همچنين سرودهايي كه مسلمانان در حال ساختن مسجد زمزمه مي كردند ، در اين
كتاب ها نقل شده است ، از جمله اين سرود :
ائن قعدنا و النبي يعمل فذاك من
العمل المضلل
اگر ما بنشينيم و پيامبر كار كند اين عمل ما باعث گمراهي خواهد بود . يا اين
سرود كه پيامبر و مسلمانان بطور دسته جمعي مي خوانند :
لا عيش الا عيش الاخره اللهم ارحم الانصار و المهاجره
زندگي نيست مگر زندگي آخرت ، خداوندا به انصار و مهاجرين رحمت فرما.
اهميت ساختن مسجد و رفت و آمد و حضور در آن آنچنان زياد است كه در قران و حديث
تاكيدهاي فراواني بر آن شده است . خداوند در قرآن كريم درباره ي تعمير مسجد و حضور
در آن چنين فرموده است :
انما يعمر مساجد الله من آمن بالله و اليوم الاخره
همانا مساجد خدا را كساني تعمير مي كنند كه ايمان به خدا و روز قيامت داشته
باشند .
لمسجد اسس علي التقوي من اول يوم احق ان تقوم فيه
مسجدي كه از نخستين روز بر اساس تقوي ساخته شده ، سزاوار است كه در آن مقيم
باشي .
همچنين در روايات از معصومين عليهم السلام سفارشات بسياري دربارهي مسجد شده
است كه ما به عنوان نمونه ه چند حديث اكتفا مي كنيم :
قال رسول الله «ص» :
كونوا الدنيا ضيافا و اتخذوا المساجد بيوتا .
پيامبر خدا فرمود : در دنيا ميهمان باشيد و مساجد را به خانه ي خود قرار دهيد
.
قال رسول الله «ص» : بشر المشائين الي المساجد في ظلم الليل بنور
ساطع يوم القيامه
پيامبر خدا فرمود : مژده بده به كساني كه در تاريكي هاي شب به مساجد مي روند
به نوري كه در روز قيامت مي درخشد .
قال الصادق «ع» : من بني مسجدابني الله له بيتا في الجنه
امام صادق فرمود : هركس مسجدي را بنا كند ، خداوند براي او در بهشت خانه اي
بنا مي كند .
به خاطر همين سفارش ها و تاكيدهاست كه مسلمانان در تمام بلاد اسلامي در هر
محله و روستايي ، مسجد بنا كردند و هيچ محله اي نيست مگر اين كه يك يا چند مسجد در
آنجا وجود دارد . انبوهي مساجد مسلمانان ، دليل روشني بر اهتمام فوق العاده آنان
بر تاسيس مسجد است . به گفته ي يعقوبي ، در بصره هفت هزار مسجد وجود داشت .
و نيز او مي گويد : بغداد داراي سي هزار مسجد است .
در قرون اوليه اسلامي بخصوص در عهد رسول گرامياسلام «ص» مسجد مركز همه گونه
فعاليت هاي فرهنگي و اجتماعي و حتي نظامي بشمار مي رفت . مي توان گفت كه مسجد قلب
تپنده ي جامعه ي اسلامي بود .
از يك سو دادگاه ها و محكمه هاي قضايي در مسجد تشكيل مي شد و مسائل حقوقي و
كيفري مردم در مسجد تشكيل مي شد و مسائل حقوقي و كيفري مردم در مسجد به داوري
گذاشته مي شد و از ديگر سو به عنوان يك مركز نظامي در امور مربوط به جنگ و
سازماندهي سپاه و طراحي نقشه هاي نظامي مورد استفاده مي گرفت مسلمانان از طريق مسجد بسيج مي شدند و از سوي
ديگر ديد و بازديدها و ملاقات ها و محل تجمع مومنان و جائي براي مشورت ها و تصميم
گيري ها بود .
همچنين مسجد جايگاهي بود براي فراگيري علوم و آموزش هاي گوناگوني كه جامعه
اسلامي به آن نيازمند بود . در مسجد علاوه بر بيان احكام و مسائل فقهي و تفسير
قرآن ، اصول و مسائل فقهي و تفسير قرآن ، اصول عقائد اسلامي و حتي بحث هاي ادبي و
عقلي مورد مذاكره قرار مي گرفت . مسلمانان در طول تاريخ به ساختمان مساجد نيثز
اهميت خاصي داده اند و گاهي با ساختن يك مسجد شاهكار بزرگ معماري عصر را به وجود
آورده اند .
در مساجد ، تجلي انواع هنرهاي اسلامي را مي توان ديد ، مسجد نموداري از هنر
معماري كاشي كاري و نقاشي و خطاطي و گچ
بري و آئينه كاري و منبت كاري و صنايع دستي و ديگر هنرها كه در قنديل ها و فرش ها
و پرده ها و ظرف ها و شمعداني ها به كار رفته است مي باشد ، و مي توان گفت : مسجد
گالري هنرهاي اسلامي است .
بعضي از مساجد از لحاظ معنوي خصوصياتي دارند كه مساجد ديگر فاقد آن هستند ،
مثلا خاطره ي مهمي را به ياد مي آورند و يا به وسيله و يا دستور عزيزي و وليي از
اولياء خدا ساخته شده اند كه همين امر موجب عظمت آن مسجد و توجه ويژه مسلمانان به
آن شده است مانند مسجد الحرام كه پايگاه توحيد و محل انجام مناسك عظيم حج است و يا
مسجد پيامبر در مدينه كه يادآور خاطره ي خطير پيامبر بزرگوار اسلام و هم محل دفن پيكر
پاك آن بزرگوار است . و همچنين مسجد الاقصي
يا مسجد كوفه مسجد سهله و يا مسجد
براثا كه هر كدام داراي خاطره ها و سوابق درخشان تاريخي است .
يكي از مساجدي كه نام آن همواره يادآور نام گرامي حضرت بقيه الله امام زمان
عجل الله تعالي فرجه الشريف است ، مسجد مقدس« جمكران» در شش كيلومتري شهر قم مي
باشد كه حدود يكهزار سال پيش به دستور خود آن حضرت ساخته شده و از آن زمان به بعد
مطمح نظر و مورد توجه عاشضقان و دلباختگان و ارادتمندان ان حضرت قرار گرفته است .
در طول تاريخ اين مسجد كرامات و معجزات بسياري در آنجا ديده شده و شيعيان و
علاقمندان حصرت مهدي«ع» از هر سو بار سفر بسته و براي خواندن نماز در اين مسجد
همواره از احترام و قداست خاصي برخوردار است . بعضي از علماء و مراجع تقليد و
بزرگان ، معجزات و عناياتي درباره ي اين مسجد نل شده كه نشان مي دهد آنان چگونه به
اين محل مقدس احترام مي گذاشتند ، از جمله آنها مرحوم آيه الله العظمي حائري موسس
حورزه ي علميه ي قم و مرحوم آيه الله العظمي حجت كوه كمري ، آيه الله العظمي امام
خميني ، مرحوم آبه الله العظمي سيد محمد تقي خوانساري و مرحوم آيه الله العظمي
بروجردي ، و مرحوم آيه الله العظميگلپايگاني و مرحوم آيه الله العظمي نجفي مرعشي ،
مرحوم ايه الله العظمي اراكي و غير آنها را مي توان نام برد . عنايت وعلاقه مقام
معظم رهبري به اين مسجد مقدس جمكران آنقدر زياد است كه طبق گفته ي مسئولين محترم
بارها به اين مسجد شريف جمكران آنقدر زياد است كه طبق گفته ي مسئولين محترم بارها
به اين مسجد شريف جمكران تشريف آورده اند ، نظر آنان درباره ي مسجد جمكران در همين
كتاب نقل خواهيم كرد .
همچنين از علماء و اساتيد حوزه علميه و مراجع فعلي نيز كه در حال حيات هستند
نمونه هايي در ذكر معجزات و كرامات اين مسجد خواهيم آورد .
ما در اين كتاب تاريخچه ي احداث مسجد جمكران را با تكيه بر منابع فراواني از
كتب علماء گذشته ذكر خواهيم كرد و آنگاه نظرات علماء و اساتيد و مرتاجع را خواهيم آورد
و نمونه هاي اندكي از معجزات بسياري كه در اين مكان شريف به مقوع پيوسته است نقل
خواهيم كرد ، و در پايان مطالب مختصري در پيرامون حضرت مهدي ارواحنا فداء فدا
خواهيم آورد .
اين كتاب ارمغاني است براي شيفتگان امام زمان و عاشقان مسجد
جمكران كه همواره و بخصوص در سب هاي چهارشنبه از اطراف و اكناف و دور و نزديك آهنگ
سفر به مسجد جمكران مي كنند و در گوشه اي از آن باخداي خود با راز و نياز مشغول مي
شوند ، و پس از اداي نماز مخصوص مسحد ، به دنبال گمشده ي خود هستند وآن در دانه ي
يكتا و عزيز سفر كرده را مي خوانند و راز
خود را با او در ميان مي گذارند