عايقهاي الكتريكي 1
اضافه گرمايش مجاز
درهاديهاي تجهيزات الكتريكي 5
ژنراتورهاي سنكرون 9
راه اندازي مجدد
موتورها پس از برگشت ولتاژ 13
شرايط غيرنرمال
دركار موتورهاي ونحوه رفع عيب در آنها 19
بهره برداري و
نگهداري از ترانس ها و اتو ترانس ها 22
خنك كردن
ترانسفورماتورها و نگهداري از سيستم هاي خنك كننده 25
عايقهاي الكتريكي
اصولاً قسمتهاي
عايق ماشينهاي الكتريكي ، ترانسفورماتور ها ،خطوط هوايي و غيره به صورتي طراحي مي
شود كه بتوانند به طور مداوم تحت ولتاژ معيني كاركرده و ضمناً قدرت تحمل ضربه هاي
ولتاژ را در لحظات كوتاه داشته باشند .
هر نوع تغييرات
ناگهاني و شديد در شرايط كاري شبكه، موجب ظهور جهشها يا پالسهاي ولتاژ مي شود .
براي مثالمي توان اضافه ولتاژ هاي ناشي از قطع و يا وصل بارهاي زياد به طور يكجا ،
جريانهاي اتصال كوتاه ، تغيير ناگهاني مدار و غيره رانام برد .
رعد و برق نيز
هنگامي كه روي خطوط شبكه تخليه شود ، باعث ايجاد پالسهاي فشار قوي با دامنه زياد و
زمان كم مي شود .
لذا عايق هاي
موجوددر ماشينهاي الكتريكي و تجهيزات فشار قوي بايد از نظر استقامت در مقابل اين
نوع پالسها نيز طبقه بندي شده و مشخص شوند . عايقهاي الكتريكي با گذشت زمان نيز در
اثر آلودگي و جذب رطوبت فاسد شده و خاصيت خود را از دست مي دهند .
در مهندسي برق
سطوح مختلفي از مقاومت عايقي تعريف شده است كه هر كدام بايستي در مقابل ولتاژ
معيني استقامت نمايند . (ولتاژ دائمي و ولتاژ لحظه اي هر كدام به طور جداگانه مشخص
مي شوند )و البته طبيعي است كه ازدياد ولتاژ بيشتر از حد مجاز روي عايق باعث شكست
آن مي شود . در عمل دو نوع شكست براي عايق ها مي توان باز شناخت ،حرارتي و
الكتريكي .
زماني كه عايق
تحت ولتاژ قرار دارد ، حرارت ناشي از تلفات دي الكتريكي مي توان باعث شكست حرارتي
شود . بايد توجه نمود كه افزايش درجه حرارت باعث كاهش مقاومت اهمي عايق و نتيجتاً
افزايش تصاعدي درجه حرارت آن خواهد شد .
خلاصه اينكه عدم
توازن بين حرارت ايجاد شده در عايق با انچه كه به محيط اطراف دفع مي نمايد ، موجب
افزايش درجه حرارت آن شده و اين پروسه تا زمانيكه عايق كاملاً شكسته شده و به يك
هادي الكتريسته در آيد ، ادامه مي بايد .
شكست الكتريكي
در عايق ها به دليل تجزيه ذرات ان در اثر اعمال ميدان الكتريكي نيز صورت مي گيرد .
با توجه به آنچه
گذشت ، عايقهاي الكتريكي عموماً در معرض عواملي قرار دارند كه باعث مي شود در
ولتاژ نامي نيز حالت نرمال خود را از دست بدهند . لذا در انتخاب عايقها ، عايق با
كلاس بالاتر انتخاب مي شود . اندازه گيريهاي مختلفي كه جهت شناسايي نواقص موجود در
عايق ها انجام مي گيرند عبارتند از :
اندازه گيري
مقاومت D.C عايق يا جريان نشتي ان ، تلفات دي الكتريك ، ظرفيت خازني عايق ،
توزيع ولتاژ در عايق ، دشارژهاي جزئي در عايق و ميزان پارازيتهاي حاصل از آن و تست
استقامت الكتريكي عايق .
تعيين ميزان و
تلفات يك عايق ومقايسه آن با مقادير اوليه ، معيار خوبي براي ارزيابي وضعيت آن مي
باشد . اصولاً افزايش تلفات در عايق هاي جامد ناشي از جذب رطوبت و در روغن ها به
دليل افزايش در صد آب يا آلودگيهاي ديگر درآن مي باشد .
بايد دانست كه
مقدار تلفاتي كه در مورد يك ترانس اندازه گيري مي شود ، جمع تلفات روغن و
ايزولاسيونجامد سيم پيچ بوده و هرگاه تلفات عايق يك ترانس از مقدار مجاز تجاوز
نمايد ، ابتدا بايد روغن را به طور جداگانه مورد آزمايش قرار داد تا بتوان وضعيت
ايزولاسيون سيم پيچي را ارزيابي نمود .
با توجه به انكه
با تعيين مقدار تلفات به طور مطلق و بدون در نظر گرفتن ابعاد فيزيكي و جنس عايق
نمي توان قضاوت صحيحي در مورد ان به عمل آورد ، بهترين پارامتري كه مي تواند وضعيت
ايزولاسيون را مشخص نمايد نسبت مولفه اكتيو به راكتيو جريان نشتي عايق مي باشد .
با اندازه گيري ظرفيت تلفات عايق مي توان وضعيت ان را از نظر استقامت حرارتي ،
ميزان رطوبت جذب شده و عمر عايق ارزيابي نمود .
تجربه نشان داده
است كه در موارد زير خطر اتصال كوتاه در ايزولاسيون تجهيزات الكتريكي كه مستقيماً
به فساد عايق مربوط باشد ، وجود ندارد :
الف : وقتيكه
ايزولاسيون داراي ضريب تلفات عايق ثابتي است و با مروز زمان افزايش نمي يابد .