-1- مقدمه

گر چه كامپيوترها تنها چند دهه اي است كه با ما همراهند، با اين حال تأثير عميق آنها بر زندگي ما با تأثير تلفن ، اتومبيل و تلويزيون رقابت مي كند. همگي ما حضور آنها را احساس مي كنيم، چه برنامه نويسان كامپيوتر و چه دريافت كنندگان صورت حساب هاي ماهيانه كه توسط سيستم هاي كامپيوتري بزرگ چاپ شده و توسط پست تحويل داده مي شود. تصور ما از كامپيوتر معمولا داده پردازي است كه محاسبات عددي را بطور خستگي ناپذيري انجام مي دهد.

ما با انواع گوناگوني از كامپيوترها برخورد مي كنيم كه وظايفشان را زيركانه و بطرزي آرام، كارا و حتي فروتنانه انجام مي دهند و حتي حضور آنها اغلب احساس نمي شود. ما كامپيوترها را به عنوان جزء مركزي بسياري از فرآورده هاي صنعتي و مصرفي از جمله،‌در سوپرماركت ها داخل صندوق هاي پول و ترازوها؛ در خانه، در اجاق ها، ماشين هاي لباسشويي، ساعت هاي داراي سيستم خبردهنده و ترموستات ها؛ در وسايل سرگرمي همچون اسباب بازي ها، VCR ها، تجهيزات استريو و وسايل صوتي؛ در محل كار در ماشين هاي تايپ و فتوكپي؛ و در تجهيزات صنعتي مثل مته هاي فشاري و دستگاههاي حروفچيني نوري مي يابيم. در اين مجموعه ها كامپيوترها وظيفه «كنترل» را در ارتباط با “دنياي واقعي” ، براي روشن و خاموش كردن وسايل و نظارت بر وضعيت آنها انجام مي هند. ميكروكنترلرها (برخلاف ميكروكامپيوترها و ريزپردازنده ها ) اغلب در چنين كاربردهايي يافت مي شوند.

با وجود اين كه بيش از بيست سال از تولد ريزپردازنده نمي گذرد، تصور وسايل الكترونيكي و اسباب بازيهاي امروزي بدون آن كار مشكلي است. در 1971 شركت اينتل 8080 را به عنوان اولين ريزپردازنده موفق عرضه كرد. مدت كوتاهي پس از آن، موتورولا، RCA و سپس MOS Technology و zilog  انواع مشابهي را به ترتيب به نامهاي 6800 ، 1801 ، 6502 و Z80 عرضه كردند. گر چه اين مدارهاي مجتمع      IC) ها ) به خودي خود فايده چنداني نداشتند اما به عنوان بخشي از يك كامپيوتر تك بورد[1] (SBC) ، به جزء مركزي فرآورده هاي مفيدي براي آموزش طراحي با ريزپردازنده ها تبديل شدند.

از اين SBC ها كه بسرعت به آزمايشگاههاي طراحي در كالج ها،‌دانشگاهها و شركت هاي الكترونيك راه پيدا كردند مي توان براي نمونه از D2 موتورولا، KIM-1 ساخت MOS Technology و SDK-85 متعلق به شركت اينتل نام برد.

ميكروكنترلر قطعه اي شبيه به ريزپردازنده است. در 1976 اينتل 8748 را به عنوان اولين قطعه خانواده ميكروكنترلرهاي MCS-48^TM معرفي كرد. 8748 با 17000 ترانزيستور در يك مدار مجتمع ،‌شامل يك CPU ،‌1 كيلوبايت EPROM ، 27 پايه I/O و يك تايمر 8 بيتي بود. اين IC و ديگر اعضاي MCS-48^TM  كه پس از آن آمدند، خيلي زود به يك استاندارد صنعتي در كاربردهاي كنترل گرا تبديل شدند. جايگزين كردن اجزاء الكترومكانيكي در فرآورده هايي مثل ماشين هاي لباسشويي و چراغ هاي راهنمايي از ابتداي كار، يك كاربرد مورد توجه براي اين ميكروكنترلرها بودند و همين طور باقي ماندند. ديگر فرآورده هايي كه در آنها مي توان ميكروكنترلر را يافت عبارتند از اتومبيل ها،‌تجهيزات صنعتي، وسايل سرگرمي و ابزارهاي جانبي كامپيوتر(افرادي كه يك IBM PC دارند كافي است به داخل صفحه كليد نگاه كنند تا مثالي از يك ميكروكنترلر را در يك طراحي با كمترين اجزاء ممكن ببينند).

توان، ابعاد و پيچيدگي ميكروكنترلرها با اعلام ساخت 8051 ، يعني اولين عضو خانوادة‌ميكروكنترلرهاي MCS-51^TM در 1980 توسط اينتل پيشرفت چشمگيري كرد. در مقايسه با 8048 اين قطعه شامل بيش از 60000 ترانزيستور ، K4 بايت ROM، 128 بايت RAM ،‌32 خط I/O ، يك درگاه سريال و دو تايمر 16 بيتي است. كه از لحاظ مدارات داخلي براي يك IC بسيار قابل ملاحظه است، امروزه انواع گوناگوني از اين IC وجوددارند كه به صورت مجازي اين مشخصات را دوبرابر كرده اند. شركت زيمنس كه دومين توليد كنندة‌قطعات MCS-51^TM است SAB80515 را به عنوان يك 8051 توسعه يافته در يك بستة 68 پايه با شش درگاه I/O 8 بيتي، 13 منبع وقفه، و يك مبدل آنالوگ به ديجيتال با 8 كانال ورودي عرضه كرده است. خانواده 8051 به عنوان يكي از جامعترين و قدرتمندترين ميكروكنترلرهاي 8 بيتي شناخته شده و جايگاهش را به عنوان يك ميكروكنترلر مهم براي سالهاي آينده يافته است.

اين كتاب درباره خانواده ميكروكنترلرهاي MCS-51^TM نوشته شده است فصل هاي بعدي معماري سخت افزار و نرم افزار خانواده MCS-51^TM را معرفي مي كنند و از طريق مثالهاي طراحي متعدد نشان مي دهند كه چگونه اعضاي اين خانواده مي توانند در طراحي هاي الكترونيكي با كمترين اجزاء اضافي ممكن شركت داشته باشند.

در بخش هاي بعدي از طريق يك آشنايي مختصر با معماري كامپيوتر، يك واژگان كاري از اختصارات و كلمات فني كه در اين زمينه متداولند (و اغلب با هم اشتباه مي شوند) را ايجاد خواهيم كرد. از آنجا كه بسياري اصطلاحات در نتيجة تعصب شركت هاي بزرگ و سليقه مؤلفان مختلف دچار ابهام شده اند،‌روش كار ما در اين زمينه بيشتر عملي خواهد بود تا آكادميك. هر اصطلاح در متداولترين حالت با يك توضيح ساده معرفي شده است.